Zoals het klokje thuis tikt

Onze woonvormen zijn lang niet meer zo klassiek. Officieel thuiswonende kinderen zitten vaak op kot, wonen bij vrienden en hebben flexibele huisvestingsgewoonten. ‘Samenhuizen’ van ouders met hun volwassen kinderen kent verschillende vormen. Van het blijven plakken in hotel mama tot kangoeroewonen of mantelzorger die een handje toesteken, al deze situaties zorgen voor andere woonnoden. Als je eigen ouders ouder worden, kan het handig zijn om (opnieuw) een huis te delen, of je huis op te splitsen in twee eenheden. Als je kind een beperking heeft en volwassen wordt, kan samenhuizen een optie of een noodzaak zijn. In 43 procent van de Vlaamse huishoudens is minstens één van de inwonende kinderen ouder dan 25.

Onderzoekster en docente Miet Timmers ging, samen met studenten Gezinswetenschappen (Odisee), praten met een twintigtal families die al in een meergeneratiewoning wonen of die dat overwegen. Zij schreef een praktijkboek met concrete tips, over de herinrichting van de woning, de financiële kant, hoe zorgen voor elkaar… “Wanneer er meerdere generaties samenwonen, zorgt dat voor nieuwe noden en behoeftes bij de hele familie. Via dieptieinterviews zochten we naar de noden van die families en zo kwamen we tot twee grote conclusies: mensen hebben nood aan meer info over het meergeneratiewonen en ze willen ondersteuning bij het afspraken maken. Beide kwesties komen uitvoerig aan bod in het praktijkboek”, zegt Timmers.

Samenhuizen is leuk

De financiele situatie blijkt bij elke familie aanwezig te zijn als reden om samen te leven. Toch is dat niet de doorslaggevende factor om eraan te beginnen en zeker niet om het te doen slagen. “Bij elke vorm van samenhuizen zijn er financiële kosten die gedeeld kunnen worden. Het kan interessant zijn om de aankoop van het huis te delen, de auto, de rekening van de nutsvoorzieningen. Maar uit onze gesprekken blijkt dat de meeste mensen aan zo’n avontuur beginnen omdat ze er nu eenmaal zin in hebben. Ze wonen graag samen en zien de voordelen van dichtbij elkaar te zijn en elkaar te kunnen helpen. Mensen met deze ingesteldheid vind je vaak in een kangoeroewoning, wat voor hen een duurzame oplossing is”, zegt Timmers.

Getuige uit het onderzoek naar samenhuizen

“Als de relatie goed zit, dan is meergeneratiewonen een meevaller op heel wat vlakken: je krijgt meer huis voor je geld, je hebt een gratis babysit, de nachtwinkel is altijd open… Maar je moet ook wat inleveren, vooral op vlak van privacy. Je moet echt met elkaar kunnen praten over greznen van het ‘samen’ leven.”

Een andere, steeds aan populariteit winnende, term is boemerangwonen. “In die situatie komen uit huis wonende kinderen terug bij de ouders aankloppen. Vaak na een relatiebreuk of onzekere financiele situatie. Vaak is dit uit noodzaak en plannen de kinderen (bij aanvang) niet lang te blijven”, zegt Timmers. Dat helpen gebeurt vaak ongedwongen zoals grootouders die eventjes op de kinderen passen na schooltijd of volwassen kinderen die een extra brood meebrengen voor de bejaarde moeder. Maar soms wordt er ook samengehuisd omdat er een zorgnood aanwezig is.

Goede afspraken maken goede huisgenoten

Wat de reden tot samenhuizen ook mag zijn, het is duidelijk dat er best enkele afspraken gemaakt worden. De woning zelf, het samenwonen of geldzaken, het staat allemaal wel eens ter discussie. “Voor je eraan begint, maak je best afspraken over de duur, eventuele verbouwingen, maar denk best ook aan de juridische kant van de zaak. Een notaris kan een belangrijke rol spelen, zo vermijd je ook achteraf familievetes”, zegt Timmers.

Het dagelijkse samenwonen heeft voordelen, zoals kinderen die worden opgevangen na schooltijd. Maar er zijn ook nadelen: “Onze respondenten geven aan dat er nood is aan verschillende soorten privacy. Van de fysieke privacy over informationele tot akoestisch privacy. Ook hier geldt weer dat goede afspraken, goede vrienden of goede huisgenoten maken.”, zegt Timmers. Ook over geldzaken worden best schriftelijke afspraken gemaakt, ook met de rest van de familie. “in ons boek vinden mensen ook modellen om zelf te bereken wat ze mogen verlangen van inwonende familieleden. Zo willen we mensen helpen bij het samenhuizen”, zegt Timmers.

 

Het boek 'Generaties onder één dak. Succesvol samenwonen in een kangoeroe-, zorg en meergeneratiewoning’ verschijnt bij Garant.

Het boek 'Zoals het klokje thuis tikt', onder redactie van Dirk Luyten, Kathleen Emmery en Eline Mechels, uitgegeven door Garant.