welzijn & zorg

Rouwen vraagt tijd

Column Marleen Finoulst

Marie verloor haar vader in februari 2020 aan Covid-19. Jean was een krasse tachtiger, thuiswonend, gezond en actief, tot het coronavirus hem te pakken had. Jean belandde in het ziekenhuis, waar zijn toestand snel verslechterde. Marie vertelt hoe verschrikkelijk het was voor haarzelf, haar moeder en haar broers dat ze hem niet mochten bezoeken. De coronamaatregelen lieten geen ziekenhuisbezoek toe, en Jean stierf eenzaam in zijn ziekenhuisbed. Voor Marie is die gedachte anderhalf jaar later nog even ondraaglijk.

Ze vertelt me dat ze nog steeds boos is op zichzelf, omdat ze naliet haar vader uit het ziekenhuis te halen en naar huis te brengen, toen duidelijk werd dat hij het waarschijnlijk niet zou halen. Een kans die ze liet liggen, vindt ze. Marie gaat gebukt onder schuldgevoelens. Er gaat geen week voorbij zonder kerkhofbezoek. Ze wil vergiffenis vragen aan haar vader. Het helpt niet… Door de tragische gebeurtenis is Marie verstrikt in een gecompliceerd rouwproces. Rouwen na het overlijden van dierbare is een intens proces, met episodes van hevig verdriet, angst, slapeloosheid, verwardheid en uitzichtloosheid.

Gemiddeld gaat het na enkele maanden toch wat beter en vanaf zes maanden zou het toch stilaan bergop moeten gaan. Wanneer de lucht niet opklaart en je er na een jaar nog steeds niet in slaagt het verlies een plaats te geven, is het wenselijk om hulp in te schakelen. Niet alle geboden hulp werkt echter. Wie blijft steken in een rouwproces, krijgt veelal antidepressiva voorgeschreven. Nochtans zijn er geen aanwijzingen dat pillen helpen bij zo’n gecompliceerde rouwverwerking. Je moet er doorheen en dat lukt beter met psychologische hulp. Cognitieve gedragstherapie is de eerste-keuzebehandeling en sommige psychologen zijn zelfs gespecialiseerd in rouwtherapie.

Rouwtherapie is niet bedoeld om een normaal rouwproces te versnellen. Antidepressiva zijn hier evenmin op hun plaats. Sommige overlijdens kan je niet echt verwerken, zoals het verlies van een kind, maar je kan het altijd wel een plaats geven. Wat de uitkomst ook is, een rouwproces vraagt tijd. Hoeveel tijd, dat hangt af van veel factoren, zoals de intensiteit van de relatie die je met de overledene had? Ging het om een plotse dood of is de persoon overleden na een slepende ziekte? Was het suïcide? Heb je nog afscheid kunnen nemen? Ook de steun die je in je omgeving krijgt, speelt mee.

Het is heel normaal om vier tot zes maanden van intens verdriet door te maken. Diep verdriet kan heel heftig zijn. Hol niet naar de dokter omdat je om de haverklap overmand worden door intense huilbuien. Dat hoort erbij. Een goed gesprek met de huisarts kan wel wonderen doen, zeker als de steun in je omgeving ontbreekt, maar pillen tegen verdriet bestaan niet. Gun jezelf de tijd die nodig is om de pijn te verwerken. Onthoud: een normaal rouwproces neemt een half tot anderhalf jaar in beslag. Na die periode is stilaan enige verbetering merkbaar en komen er ook weer plezierige momenten. Afscheid nemen hoort bij het leven.