welzijn & zorg

'Je nuttig voelen is het beste medicijn tegen eenzaamheid'

Arendonk verbindt mensen op basis van wederkerigheid
27.08.2021
Foto's
Bob Van Mol

Uit onderzoek bleek dat een grote groep ouderen in Arendonk zich eenzaam voelt. De groep heeft niet het gevoel dat ze daar op eigen kracht een oplossing voor kan vinden. Het project Hecht Arendonk biedt een antwoord op deze hulpvraag. Niet door mensen als slachtoffer te benaderen. Wel door hen te stimuleren iets voor een ander te betekenen.

Tien jaar geleden besloot het bestuur van Arendonk een onderzoek te laten uitvoeren naar het leven en de behoeften van senioren in de gemeente. Er werden zestig mensen bevraagd. Het resultaat was ontluisterend. Ruim een op vier inwoners van 55 jaar of ouder zei zich ‘ernstig eenzaam’ te voelen. 
“We schrokken van dit hoge aantal”, zegt Karine Soenen, beleidscoördinator ouderen in de gemeente Arendonk. “Nog verontrustender was dat de senioren niet het gevoel hadden de eenzaamheid op eigen kracht te kunnen overwinnen. Ze gaven aan hulp nodig te hebben om hun sociaal leven weer op de rails te krijgen.”
Op huisbezoek gaan bij de ouderen, dat vonden Soenen en haar collega’s onvoldoende als antwoord op deze noodvraag. “We wilden geen voor de hand liggend initiatief, maar wilden de behoeften nauwkeurig bestuderen. We merkten dat mensen niet graag als eenzaam of hulpbehoevend worden bestempeld. Niemand wil een slachtoffer zijn. We besloten de vraag om te draaien en bij de ouderen te polsen wat ze konden betekenen voor anderen. Daar kwamen vaak verrassende antwoorden op en die vormden het vertrekpunt voor het project Hecht Arendonk.”

Een kop koffie en een babbel

Hecht Arendonk is een netwerk dat bestaat uit een groep mensen die elkaar over en weer helpen. “Iemand heeft bijvoorbeeld hulp in de tuin nodig en geeft na afloop een doos zelfgebakken koekjes als bedankje”, legt Soenen uit. “Soms vraagt iemand die hulp biedt niets terug en wil alleen een tas koffie drinken en een praatje maken. Het gaat niet om grootse initiatieven. We faciliteren en stimuleren ontmoetingen op basis van wederkerigheid.”
Iedere inwoner van Arendonk is welkom om zich aan te sluiten bij het netwerk. Inmiddels bestaat Hecht Arendonk uit 115 mensen. Niemand is ergens toe verplicht, alles verloopt op basis van vrijwilligheid. 
Wie interesse toont in het netwerk, wordt uitgenodigd tijdens een kennismakingsgesprek om te vertellen over zijn interesses en passies. Op welke manier kan je bijdragen aan het netwerk? En wat hoop je uit het netwerk te halen? 
Een kerngroep organiseert de activiteiten en koppelt de mensen aan elkaar of brengt de deelnemers in contact met andere groepjes of clubs waar ze terecht kunnen. Soenen: “Stel dat iemand haken heel leuk vindt, maar niemand kent om die passie mee te delen. Dan organiseren wij een haakmiddag waarbij we andere inwoners uitnodigen of we gaan op zoek naar een haakclub waar de geïnteresseerde zich bij kan aansluiten.”

Samen kibbeling eten

Er is ook een tijdschrift waar inwoners een oproep in kunnen plaatsen. Voor corona uitbrak, organiseerde het netwerk een jaarlijkse creamarkt. Arendonkenaars waren vaak maanden bezig om van alles te maken dat werd tentoongesteld en verkocht. “Onze mensen leefden daar lang naartoe. Ze hadden een doel en dat is belangrijk. We zetten in op verbinding en zingeving. Als je het gevoel hebt een bijdrage te kunnen leveren, voel je je zinvol. Je nuttig voelen, is het beste medicijn tegen eenzaamheid.”
Anita Leysen (68) is een van de leden van de kerngroep van Hecht Arendonk. “De laatste maanden hebben we veel gewandeld. We gaan ook regelmatig op de fiets naar een viskraam waar je lekkere kibbeling kan eten. Sommige mensen komen spontaan op onze uitnodiging af. Anderen bellen we op. Die hebben een steuntje in de rug nodig. Wie niet meer kan fietsen, halen we op met de auto.”
De fietstochten zijn een goed moment om te polsen hoe het met iedereen gaat. Niet iedereen praat makkelijk over zijn problemen. In een informele setting komen Anita en haar collega’s vaak meer te weten dan tijdens een gesprek aan tafel.  


Hecht Arendonk verzorgt elke maand een ontbijt waarop maximaal tien mensen worden uitgenodigd, gaat Leysen verder. “We houden de groep bewust klein, opdat mensen met elkaar in gesprek gaan. Anders trekken de inwoners naar wie ze al kennen. Het is leuker dat ze nieuwe mensen ontmoeten.”
Anita werkte tot haar pensioen als verzorgende in een rusthuis. Haar man is ernstig ziek. “De vooruitzichten zijn niet goed. Na mijn pensioen heb ik mij voorgenomen om actief te blijven. Ik ben niet eenzaam, maar dat komt omdat ik bewust sociale contacten opzoek. Als ik boodschappen ga doen, kom ik altijd wel een bekende tegen. Dat doet deugd. Helaas heeft niet iedereen dat geluk. Vooral in het weekend kampen ouderen met eenzaamheid.”

Kom zoals je bent 

Hecht Arendonk bereikt niet alleen ouderen. Er is ook een groep actieve mensen die zich aan de rand van het netwerk bevinden en hand- en spandiensten verlenen, omdat ze het initiatief een warm hart toe dragen. 
Daarnaast is er ook de groep jonge inwoners die op maatschappelijk vlak wat uit de boot vallen en het netwerk nodig hebben voor sociaal contact. Hoe komt het dat mensen de weg naar elkaar niet altijd vinden? “Ik vermoed dat sociale media hierin een rol spelen”, zegt Karine Soenen. “Mensen krijgen het gevoel dat iedereen leuke, toffe activiteiten onderneemt. Wie niet aan dat beeld beantwoordt, wordt onzeker en trekt zich terug. Er is veel verborgen leed. Niet iedereen die vrolijk voor de dag komt, zit ook echt goed in zijn vel. Wij zeggen altijd: kom zoals je bent, want dat is goed genoeg.”