Hebben we Alexa nodig?
De toename van onze kennis stopt nooit. Wie echt last heeft van dit feitenbombardement lijdt volgens ons aan informatiestress. We denken ook dat die stress een hedendaagse kwaal is, die nog erger wordt door onze schermverslaving. Maar als je bijvoorbeeld wat rondleest over de negentiende eeuw; dan zie je snel dat onze voorouders nog veel meer last hadden van informatiestress. Zij hadden helemaal het gevoel dat hun wereld totaal veranderde, door de globale economie, de technologie en de politieke revoluties. Klinkt bekend in de oren, niet?
De wereld zal ons blijven verbazen omdat we steeds meer te weten komen. Zo pleit de beroemde Britse ontwikkelingspsychopatholoog (een mondvol) Simon Baron Cohen al enkele jaren voor neurodiversiteit. Onze hersenen ontwikkelen zich niet volgens seriemodellen (met of zonder opties), integendeel. We zijn intussen gewend aan het idee dat mensen met autisme zich in een spectrum bevinden. Eigenlijk geldt die variatie voor iedereen, want onze hersenen verschillen hoe dan ook enorm elkaar. We zien er allen heel anders uit, maar we denken ook verschillend, en niet alleen omdat we andere opvattingen koesteren of een andere taal spreken. Hoe hard we soms ook trachten hetzelfde te zijn en hetzelfde te doen, we zijn fundamenteel anders.
Als anders-zijn de norm is, dan wordt individualisme geen exclusief filosofische of morele keuze, maar een biologisch vertrekpunt. De wetenschap verplicht ons dus om duidelijker onder woorden te brengen wie wij zijn (elk apart en samen) en wat die wij voor ons betekent. Professionals uit de welzijnszorg weten beter dan wie ook hoe anders elke client is en hoe groot de noodzaak om, indien nodig, hulp op maat te kunnen bieden. Diversiteit in de zorg is geen keuze, maar een dagelijkse werkelijkheid. Hoeveel rek zit daar eigenlijk op?
Er zijn evenveel verschillen als er mensen zijn. Maar kunnen we onze werkelijkheid ook even eindeloos gevarieerd verbeteren? Dat meer weten over onszelf neemt de vorm aan van biotechnologie, genetica of digitalisering. Ook wij maken een revolutie mee. Ook wij stellen ons voortdurend de vraag: zijn er dan geen grenzen meer? Toch wel. Wij zijn die grens zelf. Zo eenvoudig kan het zijn – en gelukkig maar. Uit Brits onderzoek blijkt dat oudere mensen vaak in verwarring worden gebracht door technologie en domotica. Een zelfopenende deur kan ook eng zijn (gaat die nog wel dicht). Nogal wat mensen met dementie reageren blijkbaar dan weer heel slecht op de spraaktechnologie van Alexa (Amazon). Een robot die tegen je praat en zegt wat je moet doen? Ze worden er ronduit angstig van. Technologie biedt geen zaligmakende oplossingen en kan in de zorg geen Alexa van vlees en bloed vervangen. We zullen altijd nood hebben aan andere mensen die ons aankijken, ons vasthouden, ons helpen of tegen ons praten. Zonder iPhone of Twitter zouden ons gruwelijk ongemakkelijk voelen. Maar zonder menselijk contact redden we het gewoon niet.
Het rapport Better Care in the Age of Automation kan je downloaden op doteveryone.org.uk