Anders is meer
In plaats van steeds meer grondstoffen te gebruiken, gebruiken we grondstoffen anders. Dat is de richting van de toekomst. Een Belgisch bedrijf als Umicore recycleert metalen uit elektronica. We maken massaal een inhaalbeweging om onze huizen te isoleren en energie te besparen. We proberen afval slim te hergebruiken en te upcyclen, naar het neologisme van de Belgische ondernemer Gunter Pauli. Van binnenband naar fietstas. Dat geldt eigenlijk ook voor de manier waarop we naar onszelf kijken, naar onze steden, naar ons geld. En naar onze zorg.
Er mag eigenlijk geen werknemer verloren gaan. Arbeidskrachten zijn schaars. Bankbedienden scholen zich om tot zorgverleners. Steden zijn overvol. De open ruimte is op. De renovatie en herbestemming van bouwsites is essentieel. En dan is er ook nog ons geld. Het volstaat niet om steeds meer te willen, steeds grotere budgetten. We moeten het geld anders en beter besteden.
In een opmerkelijke opiniebijdrage in de Volkskrant (12 oktober 2018) hekelde voormalig PVDA-leider en ziekenhuisdirecteur Wouter Bos de weigering van de Nederlandse politiek om moeilijke keuzes te maken in de zorg. “We blijven pretenderen de toenemende zorgvraag van een ouder wordende, welvarender, veeleisender en technologisch tot meer in staat zijnde samenleving op te kunnen vangen met minder middelen.” Bos beschrijft die houding als ‘wegduikgedrag’. Omdat we geen impopulaire keuzes durven te maken in de zorg, betalen “de medewerkers, de artsen en de verpleegkundigen met name, de prijs voor ons aller besluiteloosheid”. Het zorgsysteem in Nederland staat onder druk: sluitingen, burn-outs, ongenoegen. Daarbovenop komen nog de neveneffecten van een sector die toch veel meer dan bij ons draait op een verzekeringsmodel. Uiteraard moet je abstractie maken van de specifieke Nederlandse situatie. Maar dan nog blijft de hartenkreet van Wouter Bos nazinderen: leiden we aan wegduikgedrag?
Dezelfde vraag wordt gesteld door twaalf voortrekkers uit de welzijns- en gezondheidszorg, van gezondheidseconoom Lieven Annemans tot Luc Van Gorp, voorzitter van de CM. Eind februari lanceerde die groep op sociaal.net de visienota Helping people live the healthiest lives possible. Ook zij roepen op tot realisme, hervormingen, gezond verstand en slimme investeringen. Hun voorstellen? De manier waarop we medische prestaties organiseren en vergoeden kan efficiënter. De middelen die vrijkomen kunnen we gebruiken om de zorg anders in te delen. Een doorgedreven digitalisering zal ons helpen meer te meten, patiënten beter op te volgen en een betere zorg aan te bieden. Als we in de toekomst een kwantumsprong kunnen maken, dan heeft die niet met astronomische budgetuitbreidingen te maken, maar met duidelijke keuzes. Zeg niet minder is meer, maar anders is meer.