“Mensen beseffen niet hoelang een rouwproces duurt”

ConTempo werd opgericht in 1945 om Brugse oorlogsweduwen en netwerk te bieden. Vandaag is de socio-culturele vzw er voor iedereen die een partner verliest. De organisatie wordt in goede banen geleid door twee vaste medewerkers, telt meer dan 100 vrijwilligers en heeft een 500-tal betalende leden. Mensen gaan onder professionele begeleiding aan de slag met rouwgerelateerde thema’s. Ze doen dat via lokale lotgenotengroepen over heel Vlaanderen en rouwzorgtrajecten.

Kopzorgen Verdienen Zorg

Afgelopen jaren zette de vzw mee haar schouders onder de sensibiliseringscampagne ‘Kopzorgen Verdienen Zorg’ van de Vlaamse Ouderenraad rond psychisch welzijn bij ouderen. Een campagne die werd opgezet na onderzoek van de Koning Boudewijnstichting bij 60- tot 84-jarigen. Daaruit bleek dat deze doelgroep frequent met eenzaamheid kampt. Een op de vijf niet-zorgbehoevende ouderen gaf aan zijn of haar zorgen en angsten met niemand te kunnen delen.

“Daar komt bij dat veel mensen op latere leeftijd afscheid moeten nemen van hun partner”, zegt Hilde Dewitte, educatief stafmedewerker bij vzw ConTempo. “Ouder worden, wordt als normaal beschouwd. Het is de natuurlijke gang van het leven. Maar je partner verliezen blijft enorm pijnlijk. Bovendien zijn ouderen minder veerkrachtig. Soms ontbreekt het hen aan perspectief en een netwerk, zodat ze piekeren over wat er met hen zal gebeuren als ze zelf ziek worden of hulp nodig hebben. Er is ook geen job meer waarop ze kunnen terugvallen en hun kinderen zijn meestal het huis uit. Het verlies van een partner gaat ook vaak gepaard met een identiteitscrisis. Mensen moeten zichzelf opnieuw uitvinden als hun partner, met wie ze soms veertig of vijftig jaar lief en leed hebben gedeeld, wegvalt.”

Sensibilisering rond rouw

Wie afscheid moet nemen van zijn partner, kan daar bij ConTempo over praten met mensen die hetzelfde meemaakten. “De sterkte daarvan is dat mensen anderen ontmoeten die al ‘verder’ staan in hun rouwproces. Daardoor beseffen ze dat ze dat punt ook ooit zullen bereiken”, meent Dewitte. “Langs de andere kant zien ze er ook dat het normaal is om na jaren, na decennia, nog altijd verdriet te hebben om iemand die er niet meer is. In onze maatschappij is daar weinig ruimte voor. Mensen beseffen niet hoeveel tijd een rouwproces vergt. Een jaar na een overlijden moet het beter gaan. Als dat niet zo is, lijkt dat abnormaal. Dat is echt een misvatting.”

“ConTempo haakt aan bij grotere verenigingen en legt de ervaring van de leden in de schaal.”

Daarom richt de vzw zich de laatste jaren ook op de brede samenleving. “Door middel van lezingen sensibiliseren we mensen en organisaties over de impact van het verlies van een partner op iemands’ leven. Dat gaat soms over hele kleine dingen: de hele dag geen woord tegen iemand zeggen of elke beslissing alleen moeten nemen. Dat kan zwaar beginnen te wegen. Ook mensen in de palliatieve zorg willen we sensibiliseren. Want zij staan voor de dood, maar hebben ook contact met de partners die zullen achterblijven.”  

Uitbreiding rouwverlof

ConTempo speelde ook een niet onbelangrijke rol bij de recente verlenging van het rouwverlof van drie naar tien dagen. “ConTempo werkte daar al actief aan sinds 2010. Omdat we te klein zijn om in ons eentje door te wegen, sluiten we waar mogelijk aan bij andere verenigingen. De verlening van het rouwverlof kwam er in samenwerking met partners zoals Kom op tegen Kanker, vzw Rondpunt, Avansa, de vereniging Weduwen en Weduwnaars, en de Gezinsbond. We haken aan bij grotere verenigingen en leggen de ervaring van onze leden in de schaal”, legt Hilde Dewitte uit.

“Een jaar na een overlijden moet het beter gaan. Als dat niet zo is, lijkt dat abnormaal. Dat is echt een misvatting.”“Zo willen we ook verandering brengen in het overlevingspensioen. Dat is beperkt in de tijd om mensen te stimuleren opnieuw deel te nemen aan de arbeidsmarkt. Voor veel mensen blijkt dit echter niet haalbaar”, gaat Dewitte verder. “We onderzoeken of er werk gemaakt kan worden van een pensioen dat beter aansluit bij de realiteit en noden van wie een partner verliest. Wij worden geconfronteerd met de problemen van onze leden met dat pensioen. We vertalen die ervaringen en verhalen naar beleidsmakers of naar andere organisaties die kunnen wegen op het beleid. Op die manier vormen we de spreekbuis van onze leden.”

>> Politiserend werken is deel van het DNA van sociaal werk. Maar wat is dat concreet? In het kader van #sterksociaalwerk brengen Weliswaar, Sociaal.Net en Socius goede praktijken in beeld.