welzijn & zorg

“Iedereen met psychische en sociale problemen kan snel en gratis bij ons terecht”

Kruispunten: eerste hulp bij psychische en sociale problemen
28.05.2021
Foto's
Bob Van Mol

In heel Vlaanderen verschijnen steeds meer 'Kruispunten', waar mensen eerste hulp krijgen bij psychische en sociale problemen. Liselotte Suls is coördinator van Kruispunt Noorderkempen en Kruispunt Voorkempen. “Wij zorgen ervoor dat mensen snel de juiste hulp krijgen.”

Begin dit jaar zijn er in Vlaanderen verschillende nieuwe Kruispunten voor eerste hulp bij psychische en sociale problemen geopend. Maar de pionier, het Kruispunt in Kalmthout, bestaat intussen al tien jaar, met groot succes. Liselotte Suls, die de Kruispunten in Kalmthout en Brasschaat (samen Kruispunt Noorderkempen) en het Kruispunt in Schilde (Kruispunt Voorkempen) coördineert, is dus de geknipte persoon om uit te leggen wat hier zo uniek aan is. “Een Kruispunt is een fysieke locatie waar mensen terechtkunnen wanneer ze psychische en sociale problemen ervaren. De Kruispunten zijn intersectorale samenwerkingen: het CAW coördineert en de Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg (CGG) zijn altijd betrokken partners. Verder wordt op lokaal niveau bekeken welke partners kunnen meewerken: psychiatrische afdelingen van ziekenhuizen, de gemeente, VAPH-voorzieningen, enzovoort.”

Een van dé troeven van Kruispunt is de laagdrempeligheid, vertelt Suls. “Iedereen kan er gratis terecht. In ‘normale tijden’ kun je tijdens de openingsuren gewoon binnenwandelen voor een kort eerste gesprek en een afspraak. En we zijn ook telefonisch en via e-mail bereikbaar. We merken dat vrij veel mensen naar ons worden doorverwezen, door hun huisarts of het OCMW bijvoorbeeld, maar ze kunnen uiteraard ook op eigen initiatief komen. Door corona is onze werking enigszins aangepast: tijdens de eerste lockdown deden we enkel gesprekken via telefoon of videochat, maar omdat we merkten dat zeer veel mensen - meer dan ooit - nood hadden aan een ‘echt’ gesprek, zijn nu ook weer fysieke gesprekken mogelijk. Wel na afspraak en met de nodige veiligheidsmaatregelen, uiteraard.” Maar wat is dan het verschil met het “gewone” onthaal van het CAW? “Dat biedt veel bredere hulp, bijvoorbeeld ook woonbegeleiding en financiële ondersteuning. Terwijl Kruispunt specifiek bedoeld is voor psychische en sociale problemen.”

Teamvergadering

Om goed te begrijpen hoe zo’n Kruispunt concreet werkt, vragen we Suls om een fictief voorbeeld te geven. Ze schetst het verhaal van Maarten, een 40-jarige man die door de coronacrisis zijn job verloor en steeds meer last heeft van vereenzaming. “Hij gaat naar de huisarts om over dat probleem te praten en die stelt voor om ook het Kruispunt te contacteren. Maarten belt ons en wij plannen zo snel mogelijk een eerste gesprek in. Onze doelstelling is zonder wachtlijsten te werken, om de laagdrempeligheid niet te verliezen. We leggen meteen een afspraak vast. Maar doordat we nu veel vragen krijgen, duurt de wachttijd ongeveer twee weken.”

“We zorgen er mee voor dat mensen met psychische en sociale problemen niet te lang in de kou blijven staan”Maarten krijgt dus een afspraak over veertien dagen: hij mag dan langskomen bij het Kruispunt voor een gesprek met een van de medewerkers, allemaal psychologen en therapeuten. “Samen bekijken we wat de problemen precies zijn en proberen we die uit te diepen. Tijdens de eerstvolgende teamvergadering - alle partners komen wekelijks samen - wordt elke nieuwe cliënt besproken. Kunnen we Maarten zelf verder helpen, met maximaal tien gesprekken, of moeten we hem doorverwijzen naar andere hulp: een groepsaanbod van het CGG bijvoorbeeld, of misschien zelfs een opname in een psychiatrisch ziekenhuis? We kiezen ervoor om Maarten zelf verder te helpen, omdat zijn problematiek vrij mild is. Maar na afloop van de reeks gesprekken verwijzen we hem wel warm door naar een zelfhulpgroep voor mensen die kampen met gevoelens van eenzaamheid.”

Sociale kaart

In Kalmthout is het Kruispunt intussen al een geoliede machine, vertelt Suls. “De bevolking weet ons zeker te vinden en er zijn ook steeds meer partners geïnteresseerd om mee te werken. We zorgen er mee voor dat mensen met psychische en sociale problemen niet te lang in de kou blijven staan, wat helaas toch een heikel punt is in de geestelijke gezondheidszorg. Door de intensieve samenwerking met partners uit verschillende sectoren, hebben we zeer veel expertise in huis om cliënten snel de gepaste hulp te bieden. Wanneer iemand zich aanmeldt, komt hij terecht bij de eerste medewerker die beschikbaar is - kwestie van lange wachttijden te voorkomen - maar op de wekelijkse teamvergadering wordt de expertise gedeeld. Onze medewerkers hebben ook een heel goed zicht op de sociale kaart van de regio, wat voor ons een zeer belangrijke tool is. We hebben regelmatig gesprekken met nieuwe organisaties die hun aanbod komen voorstellen. Zo weten we waar mensen snel terechtkunnen voor geschikte hulp.”

In 2020 kreeg Kruispunt Kalmthout 201 nieuwe vragen. “Iedereen vanaf 16 jaar is hier welkom voor hulp, maar de grootste groep zijn mensen tussen 25 en 55 jaar”, vertelt Suls. “Ouderen vinden voorlopig nog iets minder makkelijk de weg, al zijn zij uiteraard ook zeer welkom. En we zien dat jongeren eerder een beroep doen op een gelijkaardig aanbod specifiek voor hen, zoals bij het JAC of TEJO. Al verwijzen zij hen soms ook door naar ons. Er is echt heel veel enthousiasme over Kruispunt, zowel bij de cliënten als bij de professionals uit het werkveld. Hoe sneller en gerichter we kunnen helpen, hoe beter!”