welzijn & zorg

‘Mensen die spijt hebben van hun gedrag moeten durven bellen naar 1712’

Nieuwe campagne 1712 richt zich tot plegers van geweld
15.06.2021
Foto's
Sigrid Spinnox

Op 15 juni lanceert de Vlaamse overheid een nieuwe campagne voor hulplijn 1712. Dit keer richt de campagne zich op volwassenen die geweld plegen uit onmacht of in een stresssituatie. Coördinator Wim Van de Voorde legt uit waarom het cruciaal is dat de hulplijn ook die mensen bereikt die zich zorgen maken over hun eigen gewelddadig gedrag tegenover een familielid of hun partner.

“We lanceren de campagne niet toevallig op 15 juni: dat is de Dag tegen Ouderenmis(be)handeling”, verklaart Wim Van de Voorde. “Mishandeling van een (zorg)afhankelijke oudere is een van de vormen van geweld die aan bod komen in de campagne. Vaak onderschatten mensen hoe zwaar mantelzorg kan zijn, en uiten ze hun frustraties of stress soms op een gewelddadige manier op de oudere. Vele vormen van familiaal geweld gebeuren door gevoelens van onmacht of als resultaat van escalerende spanningen of conflicten. Ook bij partnergeweld is dat de meest voorkomende vorm van geweld: spanningen en conflicten die niet met een goed gesprek opgelost worden, maar met geweld. Geweld van ouders gericht naar hun kinderen is een derde vorm van geweld waar de focus op ligt in deze campagne. Door opvoedstress gaan ouders niet altijd op een pedagogische manier om met hun kinderen.”

Risicofactoren

Er zijn een aantal risicofactoren die de escalatie van geweld kunnen verklaren. “Alcohol en drugs, een overmatige blootstelling aan stress, een nieuwe situatie zoals na een verhuis of een scheiding, verlies van werk, slechte woonomstandigheden”, noemt Wim maar enkele voorbeelden. “Zelf een verleden met geweld meegemaakt hebben, speelt ook vaak mee in zo’n situatie. Mensen hebben dan niet geleerd om op een constructieve manier met conflicten en spanningen om te gaan. In de beste relaties komen ook spanningen voor, maar het hangt er maar vanaf hoe je daar mee omgaat. Niet alle geweldsituaties in relaties zijn ook op te delen in pleger en slachtoffer. Dat loopt soms door elkaar, en beide partijen durven dan wel eens naar geweld grijpen. In een situatie van ouderenmisbehandeling of kindermishandeling zitten de slachtoffers natuurlijk wel in een kwetsbare en zorgafhankelijke positie”

Het afgelopen jaar liep de stress in veel gezinnen nog hoger op. “Velen waren tijdelijk werkloos, sommige gezinnen zaten in slechte woonomstandigheden lang op elkaars lip thuis. Vergeet niet dat de scholen een tijd gesloten geweest zijn, dat alle sportclubs en horecagelegenheden dicht waren en dat mensen dus noodgedwongen veel tijd met elkaar moesten doorbrengen. De coronacrisis bracht voor veel mensen extra spanningen met zich mee.”

Het gebeurt niet alleen bij ‘anderen’

“We denken vaak: geweld plegen, dat is iets voor anderen”, zegt Wim. “Maar het kan iedereen overkomen. Het aantal plegers dat contact met ons opneemt is heel laag, minder dan 1% van de oproepen. Dat motiveert ons om extra in te zetten op die groep. Mensen voelen vooral heel veel schroom als ze zelf geweld plegen. We focussen in de campagne dan ook op het gedrag, en noemen de persoon geen ‘pleger’. In de radiospot hoor je personen getuigen over het hun gewelddadig gedrag op hun partner, kinderen of ouder. Door te focussen op het gedrag en niet op de persoon, proberen we de campagne laagdrempelig te houden. Mensen die zich zorgen maken over hun gedrag moeten durven bellen naar 1712.”

Toch nog toekomst

“Soms bellen mensen met een vraag in verband met geweld, en zeggen ze toch in liefhebbende relatie te zitten en nog een toekomst te zien”, vertelt Wim. “Die kunnen dan een begeleiding volgen bij een CAW. Daar leren ze met conflicten omgaan zonder geweld te gebruiken. Partners kunnen daar samen naartoe, want vaak gaat het om een dynamiek tussen beide.” En welke hulp is er voor ouderen en mantelzorgers die te maken krijgen met geweld? “Als het gaat over onderschatting van de mantelzorg kan extra ondersteuning en hulp uitkomst bieden.”

Ook auteurs Lize Spit en Ish Ait Hamou werken mee aan de campagne. “Onder het motto dat realiteit soms de fictie van hun boeken overtreft, brengen ze in een filmpje een tekst die beschrijft hoe mensen controle kunnen verliezen of over een grens heen gaan. Lize schreef over een koppel, Ish heeft het over een oudere persoon die heel loyaal blijft aan zijn of haar kind dat voor hem zorgt, ondanks het geweld.”

“De boodschap is dat als je spijt hebt van je gedrag in je relatie, er ook voor jou hulp is: je kan anoniem en discreet bellen naar 1712, het nummer verschijnt niet op je rekening en we dwingen je in geen enkel hulpverleningstraject”, verzekert Wim. “70% van onze contacten kiest voor anonimiteit. Dat illustreert het taboe dat nog steeds rond geweld hangt.”