ouderen

"Vergrijzingsgolf in ontwikkelingslanden zwaar onderschat"

Ouderenverenigingen en ontwikkelingsorganisaties pleiten ervoor snel in te grijpen

Naar aanleiding van 1 oktober 2018, de internationale dag van de ouderen, pleiten ouderenorganisaties en ontwikkelingsorganisaties voor een grotere sense of urgency rond de vergrijzing in ontwikkelingslanden. “We verwachten een verdrievoudiging van het aantal ouderen in tal van ontwikkelingslanden op amper 30 jaar tijd”, zo stellen de organisaties op basis van cijfers van de Verenigde Naties. “We moeten de handen dringend sterker in elkaar slaan om hen kwalitatieve gezondheidszorg te kunnen bieden.”

Niet alleen de Westerse landen vergrijzen, zo blijkt uit cijfers van de bevokingsdivisie van de Verenigde Naties (VN). Vooral in ontwikkelingslanden neemt het aantal ouderen in verhouding enorm toe. Recent lanceerde de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) een actieplan om landen voor te bereiden op de vergrijzingsgolf die eraan komt. Maar ondanks de signalen van de WHO en de VN blijft de vergrijzing in ontwikkelingslanden nog te sterk onder de radar, zo vinden de Vlaamse Ouderenraad, de Vlaamse ouderenverenigingen en ontwikkelingsorganisaties Wereldsolidariteit, FOS en Trias. 

Verdrievoudiging van het aantal ouderen

“Als we kijken naar de landen waarop het Belgische ontwikkelingsbeleid focust, zien we gemiddeld een verdrievoudiging van het aantal ouderen in de komende 30 jaar”, stelt Nils Vandenweghe, directeur van de Vlaamse Ouderenraad. “In een land als Oeganda gaat het zelfs over een sprong van 1 miljoen naar 4 miljoen 65-plussers op één generatie tijd. Dat is een enorm ingrijpende verandering. We pleiten voor een veel grotere sense of urgency, ook binnen het Belgische ontwikkelingsbeleid.”

Gezondheid is daarbij een cruciale schakel, stellen de organisaties. “Ouderen die langer gezond blijven, kunnen langer zelfstandig blijven wonen, economisch actief blijven, de zorg voor kleinkinderen opnemen, professionele ervaring met jongeren delen, en ga zo maar door. En met de juiste omkadering kunnen ook zorgbehoevende ouderen een belangrijke meerwaarde blijven betekenen voor hun omgeving.” 

Nood aan langdurige zorg

Maar die omkadering vraagt om specifieke aandacht. “Je hebt immers veel meer nood aan langdurige zorg, gericht op gezondheidsproblemen die samenhangen met een hogere leeftijd, zoals diabetes, dementie en fysieke kwetsbaarheid”, stelt Nils Vandenweghe. “Dit soort langdurige zorg is er in veel ontwikkelingslanden nu onvoldoende. Het accent ligt er nu vooral op acute medische zorg en ziektebestrijding. Dat is belangrijk, maar helaas slechts een deel van de oplossing. Bovendien moet er ook meer aandacht gaan naar preventie en het belang van actief ouder worden.”

In het verleden ving de familie vaak de zorg voor ouderen op. Maar ook dat verandert: door plattelandsvlucht en migratie blijven ouderen vaak alleen achter, zonder vangnet. Bovendien vormt die familiale zorg een rem op de arbeidsparticipatie van vrouwen, net een van de grote uitdagingen van het Belgische ontwikkelingsbeleid.

Tegelijk zien de organisaties ook positieve evoluties. “Verschillende van onze partnerorganisaties in ontwikkelingslanden zetten in op het ondersteunen en versterken van ouderen”, stellen FOS, Wereldsolidariteit en TRIAS. “Bijvoorbeeld door gezondheidswerkers op te leiden, door oudere landbouwers te verenigen en ondersteunen, of door met de overheid samen te zitten en samen een gezondheidsbeleid voor ouderen uit te tekenen. Vanuit FOS, Wereldsolidariteit en TRIAS ondersteunen we die organisaties op het terrein.”