Kleine percentjes, rijke ventjes
Zoals water altijd een weg vindt, komt het grote geld altijd terecht op plekken waar winst te rapen valt. En warempel, vandaag de dag is het rusthuis zo’n plek. Bij het in druk gaan van dit nummer van Weliswaar was het nog niet duidelijk of rusthuisgroep Korian het overnamebod van de Amerikaanse private-equitygroep KKR zou aanvaarden. Maar het idee alleen al spreekt op een aantal manieren tot de verbeelding.
Korian is een Frans conglomeraat van rusthuizen in Duitsland, Frankrijk, Italië en België. In ons land zijn ze marktleider, via de dochter Senior Living Group. De groep stelt in heel Europa 49.000 mensen tewerk en baat 740 instellingen uit met een totaal van 75.000 bedden. Dat zijn heel wat yoghurtjes en theebuiltjes elke dag. De afgelopen jaren claimde Korian een gemiddelde groei van 20%. Een nijvere ontwikkeling van die omvang kan je uiteraard niet financieren met de opbrengst van een wafelbak. Daarom staat Korian genoteerd op Euronext Parijs. Beleggen in bejaarden is vandaag een populaire bezigheid. Iedereen kent wel de vreemde hoeraberichten waarmee beleggingen in serviceflats worden aangeprezen. Rendement verzekerd! Die bejaarden betalen toch.
De vrije markt is onleefbaar zonder mild cynisme, ook in de zorg. Op zich hoeft dat geen bezwaar te zijn omdat het leven nu eenmaal compromissen verwacht. Afhankelijk van het standpunt dat je inneemt, zou je zelfs kunnen stellen dat de overheid al heel lang geleden een enorm stuk zorg heeft overgelaten aan privé-initiatief. Hadden we ooit zo’n uitgebreid zorgnetwerk kunnen opbouwen zonder de kerk en de vele middenveldorganisaties? Nu ideologie is verdampt of veranderd in een neutrale efficiëntiecultuur en de kerk in West-Europa eenvoudigweg geen personeel meer heeft, komt een groot deel van het zorgnetwerk onder de hoede van de overheid. Die evolutie is gestaag bezig en bevat fenomenale uitdagingen.
Yoghurtjes en theebuiltjes kan je budgetteren, maar zorg eigenlijk helemaal niet. Je kan uiteraard de randvoorwaarden, de normen, de infrastructuur, de opleidingen en het bedrijfsbeheer van de zorg sturen. En wat doe je dan met aandacht, gesprekken zonder woorden, aanwezigheid of zorgzaamheid? Kunnen die ook 20% per jaar toenemen? Hoe meet je dat? En krijg je dan een bonus? Wegens het halen van de jaardoelstelling ‘zorgzaam luisteren’, kennen we u als medewerker een variabele beloning van een half bruto maandloon toe. Toegegeven, je zal wel een methodiek vinden waarmee je zelfs stilte kan evalueren. Maar gekker moet het toch niet worden. Dacht ik.
Tot KKR dus voorbijkwam. De modus operandi van Kohlberg Kravis Roberts & Co is subliem beschreven in een van de beste bedrijfsgeschiedenissen ooit: Barbaren aan de poort van Bryan Burroughs. Verplichte lectuur voor wie wil weten hoe volstrekt amoreel grote bedrijfsverschuivingen in hun werk gaan. Barbaren aan de poort ging over de vijandige overname van een tabaksgigant. Maar voor de Theofiel Boemerangs van deze wereld maakt het uiteraard niet uit of het nu over sigaretten of bejaardenhuizen gaat: kleine percentjes, rijke ventjes. KKR gaat echter voor grote klappers. Hoe moet je daar in hemelsnaam mee omspringen nu ouderenzorg een sector is geworden met een strategisch maatschappelijk belang?