welzijn & zorg

UZ Leuven laat de ervaring spreken

"Ervaringsdeskundigen weten hoe het voelt"
14.12.2016
Foto's
Jan Locus

Soms hebben patiënten nood aan iemand die zich écht kan inleven in wat zij doormaken. Ervaringsdeskundigen kunnen hen informatie en ondersteuning bieden, zodat patiënten ook beter leren omgaan en leven met hun ziekte of aandoening.

Met veertien zijn ze, de eerste lichting ervaringsdeskundigen die neerstrijkt op drie afdelingen in UZ Leuven: raadpleging atopisch eczeem, niercentrum en revalidatiecentrum. Patiënten kunnen bij hen terecht voor een luisterend oor, tips en advies.

Dit pilootproject kadert binnen het doctoraat van Eva Castro. Zij onderzoekt hoe algemene ziekenhuizen ervaringsdeskundigen kunnen inschakelen om hun zorg beter af te stemmen op de patiënt. De bedoeling is om een werkwijze te ontwikkelen om ervaringsdeskundige patiënten te introduceren in de zorg(organisatie).

Gedurende een intensief co-designtraject van zes maanden dachten ziekenhuismedewerkers, patiënten en ervaringsdeskundigen samen na over hoe ervaringsdeskundigen kunnen meedraaien in de betrokken ziekenhuisafdelingen. Dat resulteerde in verschillende werkvormen en activiteiten op maat van de patiënten. Zo zullen de jongeren op de raadpleging atopisch eczeem vooral via onlinekanalen vragen van lotgenoten beantwoorden. In het nier- en revalidatiecentrum gaat het daarentegen vooral over face-to-facecontact.

Eva Castro: “Het contact tussen een ervaringsdeskundige en een patiënt kan spontaan gebeuren of op vraag van de patiënt zelf. Ook een zorgverlener kan een beroep doen op een ervaringsdeskundige. In het revalidatiecentrum van Pellenberg wou de kinesiste bijvoorbeeld iemand met een beenprothese leren traplopen. Deze handeling bleek moeilijk aan te leren en daarom vroeg de kinesiste hulp aan een ervaringsdeskundige. Met enkele praktische tips slaagde de ervaringsdeskundige erin om deze beweging op twintig minuten aan te leren. Toen de moeder van de patiënt nadien op bezoek kwam, kon hij meteen demonstreren dat hij voortaan kon traplopen mét beenprothese.”

De ervaringsdeskundigen zullen samen met de ziekenhuismedewerkers nadenken over verbeteringen in de zorg en de input van patiënten daarbij benutten. Als de zorg(organisatie) van ziekenhuisafdelingen of -raadplegingen erop vooruitgaat, zou dit moeten leiden tot een meer patiëntgerichte zorg en tot meer empowerment bij patiënten. Kortom, de inschakeling van ervaringsdeskundigen kan volgens de onderzoekster zorgen voor een verbetering van de zorgkwaliteit in ziekenhuizen.

Training Trefpunt Zelfhulp

Als voorbereiding op het pilootproject kregen de ervaringsdeskundigen de nodige training bij Trefpunt Zelfhulp. De geselecteerde personen leerden om hun ervaring om te vormen naar ervaringsdeskundigheid. Ze doorlopen een vormingstraject om de gepaste attitudes, vaardigheden en kennis te verwerven. Annemie Vermeulen van Trefpunt Zelfhulp zorgt ook nog tijdens de samenwerking voor ondersteuning, vorming en begeleiding van de ervaringsdeskundigen. “Ik ben aanwezig in het niercentrum van het UZ Leuven als coachende figuur.”

Tijdens de eerste gesprekken met zorgprofessionals had Annemie het gevoel dat er wat aarzeling was. “Begrijpelijk, want het inschakelen van ervaringsdeskundigen kan verschillende vragen oproepen. Waarom zijn ze nodig? Welke impact gaat dit op ons werk hebben? Hoe gaan de patiënten hierop reageren? Komt er nog meer werk op ons af? Naargelang het project vorderde en alles wat meer concreet en duidelijker werd, groeide echter het enthousiasme van de hele ploeg”, zegt Annemie.

Zo vertelde ervaringsdeskundige Chris over een delicate situatie in het niercentrum die ze had aangekaart. Het probleem werd op korte termijn opgevolgd en aangepakt. Annemie bekijkt het op deze manier: “Samen aan een oplossing werken, gaf voldoening aan alle partijen. Ervaringsdeskundigen weten hoe het voelt om te moeten leren leven met ziekte, pijn, verdriet of tegenslag. Een luisterend oor, praktische tips en suggesties, of gewoon weten dat je er niet alleen voor staat, werkt al op zich al helend en hoopgevend. Ervaringsdeskundigen spreken de taal van de patiënt, ze delen dezelfde ervaringen en ze bieden hoop en perspectief in moeilijke momenten. Ervaringsdeskundigen zijn vaak inspirerend voor patiënten: wat anderen kunnen, kan ik waarschijnlijk ook. Vandaar dat ervaringsdeskundigheid de perfecte aanvulling is op professionele deskundigheid.”

>> www.zelfhulp.be  

>> http://vlaamspatientenplatform.be/