welzijn & zorg
Doctoraatsstudie leidt tot burn-outpreventie in zorgsector
Verpleegkundigen leren online eigen burn-out voorkomen
De zorgsector is erg gevoelig voor burn-out: maar liefst 1 op 14 verpleegkundigen kampt momenteel effectief met een burn-out en een bijkomende 1 op 10 loopt een verhoogd risico tijdens de loopbaan in de zorg. Nina Geuens, hoofd Expertisecentrum ‘Psychisch Welzijn in Patiëntenzorg’ aan de Karel de Grote Hogeschool, onderzocht voor haar doctoraat of een online instrument verpleegkundigen kan helpen een burn-out te voorkomen. De KdG Hogeschool vond met Thalento, een Belgische producent van online HR-oplossingen, een partner om het geteste online preventie-instrument verder te verfijnen en op de markt te brengen.
Nina Geuens: “Verpleegkundigen vormen de beroepsgroep waar zo’n 40 jaar geleden voor het eerst de aandoening burn-out werd vastgesteld. Het is een beroep met een hoge emotionele belasting en hoge werkdruk. Dit zal enkel toenemen met de vergrijzing en verhoogde complexiteit van de zorg. Bovendien zijn een groot aantal verpleegkundigen gevoelig voor het ontwikkelen van stress en burn-out omwille van hun persoonlijkheidstype, perceptie en gedrag. Het is daarom de aangewezen groep om na te gaan of je met een online instrument preventief kan werken aan het voorkomen van burn-out. Dit instrument hebben we ‘Verzorgen Zonder Zorgen’ genoemd.”
Aan de doctoraatsstudie rond Verzorgen Zonder Zorgen werkten 240 verpleegkundigen mee. “De effectmeting liep van september 2015 tot maart 2016”, vertelt Nina Geuens. “Een testgroep kreeg de kans om met het instrument te werken. Via een vragenlijst werd bepaald welke kenmerken hen kwetsbaar maken voor stress en burn-out. Op basis hiervan kregen ze inhoud op maat aangeboden. Dit bevat onder andere online tips en oefeningen om deze tips in de praktijk toe te passen. Een controlegroep van verpleegkundigen diende als referentie. Beide groepen vulden voor en na de interventie vragenlijsten in om het effect te kunnen meten. We hielden ook diepte-interviews met een deel van de deelnemers uit de testgroep.”
Lagere kans
Bij het analyseren van de resultaten werd gekeken naar vier factoren die kenmerkend zijn bij een burn-out: emotionele uitputting, depersonalisatie, gevoel van persoonlijke bekwaamheid en absenteïsme. Nina Geuens: “Bij de testgroep die Verzorgen Zonder Zorgen gebruikte, stelden we vast dat hun emotionele uitputting en absenteïsme stabiel bleven, terwijl ze stegen bij de controlegroep. Het gevoel van persoonlijke bekwaamheid nam aanvankelijk af in de testgroep. Uit de interviews bleek dat dit te verklaren was doordat het instrument hen confronteerde met zichzelf en hen meer bewust maakte van hun werkpunten. Op deze manier kon het hun gedrag beïnvloeden.”
“Depersonalisatie – het creëren van afstand tussen de eigen persoon en het werk of de mensen waarmee men werkt – blijft groot bij beide groepen, maar dat is logisch omdat je in eerste instantie net leert om bewust afstand te nemen. In de interviews kwam bovendien sterk naar voor dat alle participanten een positieve impact ondervonden van het instrument. Uit deze resultaten kan je afleiden dat het gebruik van een online instrument zoals Verzorgen Zonder Zorgen preventief kan werken en het de kans op burn-out kan verlagen.”
In de toekomst plannen de Karel de Grote Hogeschool en Thalento om de methodiek van Verzorgen Zonder Zorgen ook in te zetten voor andere beroepsgroepen met een verhoogd risico op burn-out.