ouderen

De revolutie van de happy few

Of niet soms?
22.08.2016

De mening van essayist en uitgever Harold Polis. Je kunt ermee akkoord gaan. Of niet.

Tussen het weinig opbeurende nieuws over crisissen, oorlogen en balorige Britten weerklonk aan het begin van de zomer toch een vrolijke noot: “65-plussers palmen binnensteden in.” Geweldloos uiteraard. Het bericht was gebaseerd op het stijgende aantal ouderen in de Antwerpse binnenstad. Niet alleen worden de sinjoren ouder (één op zeven is gepensioneerd), er komen ook steeds meer ouderen van buiten Antwerpen bij. De jongeren daarentegen trekken nog altijd weg, bij gebrek aan betaalbare woningen. Straks moeten we brede zorgboulevards aanleggen in onze steden. Kleinhandel, bankkantoren en lege winkelstraten worden ingenomen door kinesisten, specialisten en geriaters. Net zoals voormalige moederhuizen in woonzorgcentra zijn veranderd. Een nieuwe wereld is geboren.

Dat dachten ze bij Google ook toen ze in 2013 aankondigden dat ze op zoek gingen naar een middel tegen de dood. De genieën van Google overdrijven graag, zeker nu hun bedrijf de grootste marktkapitalisatie ooit heeft. Calico heet de dure start-up waarmee Google ons het eeuwige leven wil schenken. Nadat het stof was gaan liggen, bleek Calico een eerder gewoon onderzoekslab dat multidisciplinair werkt en middelen tegen verouderingskwalen tracht te ontdekken. Alsof de hele wereld al niet op zoek is naar een middel tegen kanker.

“Google wil ons het eeuwige leven schenken.”

Die laatste zin bevat de uitdaging waarmee we voortdurend kampen: de gevolgen van ongelijkheid. Wij zijn niet de hele wereld. Als wij kanker tegenkomen in ons leven kunnen we vurig hopen dat de behandeling geneest. Bovendien worden we beveiligd door een steeds betere preventie. Wereldwijd zullen de meeste mensen echter vooral moeten hopen dat ze een behandeling krijgen. Volgens het meest recente World Cancer Report van de Wereldgezondheidsorganisatie komt jaarlijks meer dan 60% van nieuwe kankergevallen uit Afrika, Azië, Centraalen Zuid-Amerika. Die regio’s zijn ook goed voor ruim 70% van alle mensen die sterven aan de gevolgen van kanker. De stille kankerpandemie zal de komende jaren in omvang toenemen, omdat we globaal genomen ouder worden en steeds meer mensen in de groeilanden er ongezonde levensgewoonten op nahouden. Fastfood is er voor iedereen. Maar darmkankerscreening is voorbehouden voor de happy few.

Europa is bij uitstek het grijze continent. We worden ouder en willen langer gezond leven. De meesten hebben ook geld om behandelingen te kopen. Een bedrijf als Google beseft hoe fel de gezondheidsmarkt zal groeien en springt mee op de wagen, met de belofte alles anders aan te pakken. Die utopie is ook bij ons echter totaal ongelijk verdeeld. De Franse publieksfilosoof Luc Ferry heeft er onlangs een boek over geschreven: La révolution transhumaniste. Daarin beschrijft hij het samengaan van twee moderne fenomenen: de explosie van de gezondheidsindustrie en de opkomst van het hyperkapitalisme van Uber. We weten allang dat sociale ongelijkheid gevolgen heeft voor de gezondheid. De sluipende deregulering, schrijft Ferry, knabbelt aan het fundament van onze welzijns- en gezondheidszorg. Hij pleit uitdrukkelijk voor het behoud van de georganiseerde solidariteit. Laat ons dat maar doen, zeker in die nieuwe wereld vol technologische verrassingen en veranderingen. Dan hoeft een vergrijsde binnenstad geen onoverkomelijk probleem te vormen.